De erfenis verdelen
Hoe je een erfenis moet verdelen hangt allereerst af van de vraag of de overledene al dan niet een testament had opgesteld. Mocht er een testament zijn opgesteld, dan dient de verdeling conform dit testament plaats te vinden. De erfgenamen hebben hierop weinig tot niets in te brengen. Is er geen testament opgesteld dan is de wettelijke verdeling (het wettelijke versterferfrecht) van toepassing. De wet bepaalt in dat geval wie wat krijgt.
In alle gevallen kom je echter aan op het punt dat de erfenis onder de erfgenamen moet worden verdeeld (tenzij er natuurlijk maar één erfgenaam is). Hoe pak je dit nu het beste aan?
Executeur
In sommige gevallen heeft de overledene in zijn testament een executeur benoemd. Deze executeur heeft als taak de erfenis te beheren (denk bijvoorbeeld aan het onderhouden van de woning, het opzeggen van abonnementen, en het betalen van de nota’s). De executeur zal in beginsel niet tot de verdeling van de erfenis overgaan (tenzij het testament anders bepaalt), maar maakt de nalatenschap daar klaar voor. De verdelingstaak is uiteindelijk weggelegd voor de erfgenamen zelf.
Vereffening
Wil je dat de executeur buitenspel wordt gezet, omdat je geen vertrouwen in hem hebt of om andere redenen? In dat geval kan het raadzaam zijn om de erfenis beneficiair te aanvaarden. De executeur wordt dan op grond van de wet buitenspel gezet (hoewel daar weer uitzonderingen op mogelijk zijn) en de vereffeningsprocedure vangt dan aan. Deze procedure wordt geleid door de erfgenamen tezamen en heeft kort samengevat tot doel het klaarmaken van de erfenis voor verdeling. Je hebt het dan zelf in de hand, in plaats van dat je moet wachten op de executeur.
Hoe dan ook, op een gegeven moment moet de erfenis worden verdeeld.
Dit kan soms moeilijk zijn aangezien alle neuzen van de erfgenamen in dezelfde richting moeten staan. Gelet op de bijkomende emoties kan dit lastig zijn.
Verdeling
Als er overeenstemming is bereikt over de verdeling, dan doe je er verstandig aan dit vast te leggen op papier. Welke goederen en schulden zijn er? Hoe worden deze te gelden gemaakt dan wel afgelost en hoe ziet de slotverdeling eruit? Vervolgens kan alles in werking worden gezet, huizen en inboedel kunnen worden verkocht en geleverd, schulden kunnen worden afgelost enz.
Lijkt het bereiken van overeenstemming onmogelijk te zijn, dan is het raadzaam om contact op te nemen met een advocaat. Een advocaat kan een zogenoemde verdelingsprocedure starten bij de rechtbank en vorderen om de (wijze van) verdeling vast te stellen. Per bestanddeel kan door de erfgenamen input worden gegeven waarover de rechter vervolgens zijn gedachten zal moeten laten gaan. In een aantal van dergelijke zaken zal deze procedure aanvangen met een boedelbeschrijving. Duidelijk moet immers worden wat er te verdelen valt. Zo’n boedelbeschrijving wordt veelal opgemaakt door een notaris. De rechtbank zal naar aanleiding van de input van alle erfgenamen (al dan niet bijgestaan door een advocaat) de knopen doorhakken en tot een verdeling komen.